تصور رایج این است که همه باید به یک میزان ورزش کنند تا از مزایای سلامتی آن بهره‌مند شوند. اما آیا علم این باور را تأیید می‌کند؟ پژوهش‌های جدید تفاوت تاثیر ورزش زنان و مردان در نحوه پاسخ بدن به فعالیت بدنی را نشان می‌دهند. شاید زنان با صرف زمان کمتر، سود بیشتری از ورزش ببرند. ورزش منظم، یکی از ستون‌های اصلی داشتن زندگی طولانی و سالم است، اما پرسش مهمی پیش می‌آید. برای بهره‌مندی کامل از مزایای ورزش، زنان باید بیشتر ورزش کنند یا مردان؟ پاسخی که علم به این پرسش می‌دهد، می‌تواند شما را شگفت‌زده کند. شواهد جدید نشان می‌دهد زنان می‌توانند با صرف زمان کمتر، مزایای مشابه یا حتی بیشتری از ورزش به دست آورند!
زنان پیشتاز در بهره‌مندی از فواید ورزش
یک مطالعه بزرگ و جدید که در سال ۲۰۲۴ در مجله کالج قلب‌شناسی آمریکا منتشر شد، ابعاد تازه‌ای از تأثیر ورزش بر سلامت و به خصوص تفاوت تاثیر ورزش زنان و مردان را روشن کرد. این تحقیق با بررسی داده‌های بیش از ۴۱۲ هزار فرد آمریکایی (شامل ۵۵ درصد زن) در بازه سنی ۲۷ تا ۶۱ سال انجام شد. نتایج این پژوهش واقعاً قابل تأمل است: زنان نسبت به مردان، با زمان بسیار کمتری ورزش کردن، می‌توانند خطر مرگ را به شکل چشمگیری کاهش دهند.
دکتر مارتا گولاتی، از مرکز قلب اسمیت در موسسه سدارز-ساینای و یکی از نویسندگان این تحقیق، بر این نکته تأکید دارد: «نکته جالب این تحقیق آن است که زنان می‌توانند از هر دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید، بیشتر از مردان سود ببرند. این یافته می‌تواند انگیزه خوبی برای تشویق زنان به ورزش باشد.» این تحقیق، داده‌های فعالیت بدنی شرکت‌کنندگان را از طریق «نظرسنجی ملی سلامت» ایالات متحده جمع‌آوری و سپس آن‌ها را با «شاخص ملی مرگ» مرتبط کرد تا ارتباط میان میزان ورزش و مرگ‌ومیر از هر علت، به‌ویژه بیماری‌های قلبی، مشخص شود. در طول مدت مطالعه (۱۹۹۷ تا ۲۰۱۹)، بیش از ۳۹ هزار شرکت‌کننده فوت کردند که حدود ۱۱ هزار مورد از آن‌ها به دلیل بیماری‌های قلبی، حملات قلبی و سکته مغزی بود.
تفاوت‌های شگفت‌انگیز: چرا زنان بازدهی بیشتری از ورزش می‌گیرند؟
وقتی به جزئیات این مطالعه می‌پردازیم، تفاوت‌های قابل توجهی در نحوه بهره‌مندی زنان و مردان از انواع مختلف فعالیت‌های بدنی آشکار می‌شود. این تفاوت‌ها، نه تنها جذاب، بلکه بسیار انگیزه‌بخش هستند و نشان می‌دهند که بدن زنان با سرمایه‌گذاری زمانی کمتر در ورزش، به سود بیشتری دست می‌یابد.
کاهش خطر مرگ عمومی: مزیت زنان در زمان و بهره‌وری
در بحث کاهش کلی خطر مرگ‌ومیر، زنان توانستند با زمان کمتری از مردان پیشی بگیرند. در بخش فعالیت‌های هوازی مانند پیاده‌روی سریع یا دویدن، زنان فعال تا ۲۴ درصد کاهش خطر مرگ را تجربه کردند. این در حالی است که این رقم برای مردان فعال تنها ۱۵ درصد بود. شگفت‌انگیزتر اینکه، زنان تنها با ۱۴۰ دقیقه فعالیت هوازی در هفته، به همان میزان کاهش خطر مرگ دست یافتند که مردان با ۳۰۰ دقیقه ورزش! این یعنی زنان تقریباً با نصف زمان ورزش هوازی، همان مزایای حیاتی را دریافت می‌کنند. البته، این بدان معنا نیست که ورزش بیشتر بی‌فایده است. با افزایش مدت‌زمان فعالیت هوازی تا ۳۰۰ دقیقه در هفته، فواید بیشتری نیز برای هر دو گروه مشاهده شد. اما این یافته، به‌ویژه برای زنانی که دغدغه زمان دارند، پیام بسیار مثبتی است.
تحقیق نشان داد مزیت زنان در تمرینات قدرتی نیز آشکار است. حدود ۲۰ درصد از زنان و ۲۸ درصد از مردان دست‌کم دو بار در هفته تمرین قدرتی انجام می‌دادند. با این حال، زنان با انجام دو بار تمرین قدرتی در هفته، ۱۹ درصد کاهش در خطر مرگ را تجربه کردند، در حالی که این رقم برای مردان تنها ۱۱ درصد بود. این موضوع نشان می‌دهد که حتی در بخش تمرینات قدرتی، بدن زنان با تلاش کمتر، بازدهی بیشتری در کاهش خطر مرگ عمومی از خود نشان می‌دهد.
سلامت قلبی عروقی: برتری چشمگیر زنان در محافظت از قلب
هنگام بررسی تأثیر ورزش بر سلامت قلب و عروق، مزایای آن برای زنان حتی عمیق‌تر و چشمگیرتر می‌شود:
- فعالیت‌های هوازی و قلب: انجام فعالیت‌های هوازی، خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی را در زنان تا ۳۶ درصد کاهش داد، در حالی که در مردان این رقم تنها ۱۴ درصد بود. این اختلاف بیش از دو برابری، قدرت شگرف فعالیت هوازی را برای بهبود سلامت قلب و عروق زنان به اثبات می‌رساند.
- تمرینات قدرتی و محافظت از قلب: در مورد تمرینات قدرتی نیز، زنان بار دیگر پیشتاز بودند. این تمرینات خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی را در زنان تا ۳۰ درصد کاهش داد، در حالی که در مردان تنها ۱۱ درصد بود. دکتر گولاتی در مصاحبه‌ای با NPR، با هیجان خاصی به این یافته اشاره کرد و گفت: «شگفت‌انگیزترین نکته برای ما این بود که تمرینات قدرتی در زنان باعث کاهش ۳۰ درصدی مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی می‌شود. ما چیزهای کمی داریم که تا این حد در کاهش مرگ‌ومیر مؤثر باشند.» این آمار نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری زنان بر روی تمرینات قدرتی، بازدهی قلبی بسیار بالایی دارد.
محدودیت‌های پژوهش و تأیید یافته‌های پیشین
البته مانند بسیاری از مطالعات بزرگ، این تحقیق نیز محدودیت‌هایی داشت. مهم‌ترین محدودیت این بود که پژوهشگران داده‌های مربوط به ورزش را به‌صورت خوداظهاری جمع‌آوری کرده بودند. این امر احتمال می‌دهد که افراد اطلاعات دقیقی ارائه نکرده باشند. همچنین، فقط ورزش در اوقات فراغت بررسی شده و فعالیت‌های جسمی در محیط کار یا خانه لحاظ نشده‌اند. در ضمن، تغییرات سبک زندگی افراد در طول زمان نیز در نظر گرفته نشده بود.
با این حال، یک نکته امیدبخش وجود دارد: نتایج این تحقیق با یافته‌های متاآنالیز سال ۲۰۱۱ هم‌راستاست. این متاآنالیز در مجله گردش خون منتشر شده بود. در آن تحقیق نیز پژوهشگران مشخص کرده بودند که ارتباط بین ورزش و کاهش مرگ‌ومیر در زنان قوی‌تر از مردان است. این هم‌پوشانی نتایج، اعتبار یافته‌های جدید را دوچندان می‌کند.
فرصتی طلایی برای سلامت زنان: یک پیام انگیزشی
این پژوهش پیشگامانه، حامل پیام مهمی برای زنان در سراسر دنیاست. تفاوت تاثیر ورزش زنان و مردان که در این تحقیق به وضوح نشان داده شد، محققان را امیدوار کرده است که نتایج آن، انگیزه بیشتری برای زنان فراهم کند تا ورزش منظم را در برنامه روزانه خود قرار دهند. چه تمرینات هوازی مانند پیاده‌روی و دویدن، و چه تمرینات قدرتی مانند وزنه‌زدن یا تمرین با وزن بدن، هر میزان فعالیت بدنی می‌تواند مزایای شگرفی داشته باشد. این فواید برای سلامت بلندمدت آن‌ها بسیار ارزشمند است.
همانطور که دکتر کریستین آلبرت، رئیس دپارتمان قلب‌شناسی در موسسه اسمیت (که در این مطالعه نقشی نداشت)، می‌گوید: «امیدوارم این پژوهش پیشگامانه بتواند زنانی را که هنوز به ورزش منظم روی نیاورده‌اند، تشویق کند. آن‌ها می‌توانند با صرف حتی زمان اندکی، از مزایای بزرگ ورزش برای سلامت بلندمدت‌شان بهره‌مند شوند.» زنان اکنون می‌توانند با اطمینان بیشتری به سوی فعالیت بدنی گام بردارند. آن‌ها با “سرمایه‌گذاری” کوتاه‌مدت خود در ورزش، بیشترین “سود” سلامتی را برداشت خواهند کرد.
بدون دیدگاه