فصل بهار، با تمام زیبایی‌ها و طراوتش، متاسفانه می‌تواند فصل اوج‌گیری برخی بیماری‌های واگیردار نیز باشد. تغییرات آب و هوایی، افزایش تردد و دورهمی‌ها پس از زمستان سرد، و حساسیت‌های فصلی می‌توانند زمینه را برای شیوع این بیماری‌ها فراهم کنند. در این میان، برخی از این بیماری‌ها مانند آبله مرغان، سرخک، سرخچه و اوریون به طور سنتی در این فصل فعال‌تر می‌شوند و نیازمند توجه و آگاهی بیشتری از سوی جامعه هستند. در مقاله چگونه از بیماری های واگیردار بهاری در امان بمانیم؟ ضمن بررسی کلی بیماری‌های واگیردار شایع در بهار، به طور ویژه بر همه‌گیری مجدد سرخک در ایران و راه‌های پیشگیری و کنترل آن تمرکز خواهیم کرد.
چرا فصل بهار مستعد بیماری های واگیردار است؟
چندین عامل دست به دست هم می‌دهند تا فصل بهار را به بستری مناسب برای گسترش بیماری‌های واگیردار تبدیل کنند:
- تغییرات آب و هوایی: نوسانات دما، افزایش رطوبت و وزش باد می‌توانند به بقا و انتشار برخی ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک کنند.
- افزایش فعالیت‌های اجتماعی: با گرم شدن هوا، افراد تمایل بیشتری به بیرون رفتن، سفر و شرکت در اجتماعات دارند که این امر احتمال انتقال بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
- بازگشایی مدارس و مراکز آموزشی: حضور تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان در یک محیط بسته، فرصت مناسبی برای انتشار سریع بیماری‌های واگیردار فراهم می‌کند.
- ضعف سیستم ایمنی در برخی افراد: پس از گذراندن زمستان و احتمالا کمبود ویتامین D ناشی از نور کم خورشید، سیستم ایمنی برخی افراد ممکن است کمی ضعیف شده باشد و آن‌ها را مستعد ابتلا به بیماری‌های واگیردار کند.
- حساسیت‌های فصلی: واکنش‌های آلرژیک می‌توانند علائمی شبیه به برخی بیماری‌های واگیردار ایجاد کنند و تشخیص را دشوار سازند، ضمن اینکه التهاب ناشی از آلرژی ممکن است بدن را مستعد عفونت‌های مختلف کند.
آشنایی با مهم‌ترین بیماری های واگیردار فصل بهار
در فصل بهار، شاهد افزایش شیوع بیماری‌های واگیردار مختلفی هستیم که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آبله مرغان: یک بیماری ویروسی بسیار مسری که با بثورات جلدی خارش‌دار و تاول‌های کوچک مشخص می‌شود. معمولا در کودکان شایع‌تر است اما می‌تواند در بزرگسالان نیز رخ دهد و در این صورت ممکن است با عوارض بیشتری همراه باشد.
- سرخک: یک بیماری ویروسی بسیار خطرناک و مسری که با تب بالا، سرفه، آبریزش بینی، التهاب چشم‌ها و بثورات جلدی قرمز رنگ در سراسر بدن مشخص می‌شود. سرخک می‌تواند عوارض جدی مانند ذات‌الریه، التهاب مغز و حتی مرگ به دنبال داشته باشد.
- سرخچه: یک بیماری ویروسی خفیف‌تر نسبت به سرخک که با تب خفیف، بثورات جلدی صورتی رنگ و تورم غدد لنفاوی مشخص می‌شود. با این حال، سرخچه در دوران بارداری می‌تواند برای جنین بسیار خطرناک باشد و منجر به سقط جنین یا نقایص مادرزادی شود.
- اوریون: یک بیماری ویروسی که با تورم دردناک غدد بناگوشی (غدد بزاقی زیر گوش) مشخص می‌شود. اوریون می‌تواند عوارضی مانند التهاب بیضه‌ها، التهاب مغز و مننژیت به دنبال داشته باشد.
- آنفولانزا: یک بیماری تنفسی ویروسی که با تب، سرفه، گلودرد، بدن درد و خستگی شدید مشخص می‌شود. آنفولانزا می‌تواند در افراد مسن، کودکان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای خطرناک باشد.
- ویروس RSV (سنسیشیال تنفسی): یک ویروس شایع که معمولا علائمی شبیه سرماخوردگی ایجاد می‌کند اما در نوزادان و کودکان خردسال می‌تواند منجر به عفونت‌های جدی ریه مانند برونشیولیت و ذات‌الریه شود.
- بیماری دست، پا و دهان: یک بیماری ویروسی مسری که با تب، بثورات تاول‌دار در دست‌ها، پاها و دهان مشخص می‌شود. این بیماری معمولا در کودکان زیر ۵ سال شایع‌تر است.
نگرانی فزاینده همه‌گیری مجدد سرخک در ایران
در روزهای اخیر، متاسفانه شاهد گزارش‌هایی از افزایش موارد سرخک در نقاط مختلف ایران بوده‌ایم. این همه‌گیری مجدد، که پس از سال‌ها کنترل نسبی این بیماری رخ داده، نگرانی‌های جدی را در بین متخصصان بهداشت و عموم مردم ایجاد کرده است. دلایل متعددی برای این افزایش موارد مطرح شده است:
- کاهش پوشش واکسیناسیون: یکی از مهم‌ترین عوامل، کاهش پوشش واکسیناسیون سرخک در سال‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله تردید در واکسن، مشکلات دسترسی به واکسن و سهل‌انگاری برخی خانواده‌ها بوده است. ایمنی جمعی که از طریق واکسیناسیون بالا حاصل می‌شود، نقش حیاتی در جلوگیری از شیوع بیماری‌های واگیردار دارد. عدم ایمنی جمعی می‌تواند منجر به همه‌گیری شود.
- واردات موارد از کشورهای همسایه: با توجه به مراودات مرزی و رفت و آمد افراد از کشورهای همسایه که ممکن است درگیر همه‌گیری سرخک باشند، احتمال وارد شدن ویروس به کشور و گسترش آن وجود دارد.
- تشخیص دیرهنگام و عدم رعایت قرنطینه: در برخی موارد، تشخیص سرخک به تاخیر افتاده و افراد مبتلا به دلیل عدم آگاهی یا رعایت نکردن اصول قرنطینه، باعث انتقال بیماری به افراد بیشتری شده‌اند.
- باورهای غلط و اطلاعات نادرست: متاسفانه، انتشار اطلاعات نادرست و باورهای غلط در مورد واکسیناسیون در فضای مجازی، باعث شده تا برخی افراد از واکسیناسیون فرزندان خود امتناع کنند و این امر زمینه را برای شیوع بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن مانند سرخک فراهم کرده است.
چگونه در مواجهه با همه‌گیری سرخک در امان بمانیم؟
با رعایت نکات بهداشتی و انجام اقدامات پیشگیرانه، می‌توان خطر ابتلا به بیماری‌های واگیردار فصلی و به ویژه سرخک را به طور قابل توجهی کاهش داد:
- واکسیناسیون: بهترین و موثرترین راه پیشگیری از سرخک و بسیاری دیگر از بیماری‌های واگیردار، دریافت واکسن طبق برنامه ملی واکسیناسیون است. کودکان باید واکسن ) MMR سرخک، سرخچه، اوریون) را در دو نوبت دریافت کنند. بزرگسالانی که سابقه واکسیناسیون ندارند یا مطمئن نیستند، باید با پزشک مشورت کرده و در صورت لزوم واکسن را دریافت کنند.
- رعایت بهداشت فردی: شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه، به ویژه پس از تماس با سطوح عمومی، قبل از غذا خوردن و پس از عطسه یا سرفه، نقش مهمی در جلوگیری از انتشار میکروب‌ها دارد.
- پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه: از دستمال کاغذی استفاده کنید و در صورت عدم دسترسی، در قسمت داخلی آرنج خود عطسه یا سرفه کنید. دستمال استفاده شده را بلافاصله در سطل زباله دردار بیندازید.
- اجتناب از تماس نزدیک با افراد بیمار: تا حد امکان از تماس نزدیک با افرادی که علائم بیماری‌های واگیردار مانند تب، سرفه یا بثورات جلدی دارند، خودداری کنید.
- تهویه مناسب محیط: باز کردن پنجره‌ها و تهویه منظم فضاهای بسته می‌تواند به کاهش غلظت ویروس‌ها در هوا کمک کند.
- تقویت سیستم ایمنی: داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل، مصرف کافی مایعات، استراحت کافی و انجام فعالیت بدنی منظم می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت‌ها کمک کند.
- مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم: در صورت مشاهده علائمی شبیه به بیماری‌های واگیردار، به ویژه تب، بثورات جلدی، سرفه و آبریزش بینی، به سرعت به پزشک مراجعه کنید. با تشخیص دقیق پزشک، اقدامات لازم برای درمان و جلوگیری از انتشار بیماری را انجام دهید.
- رعایت قرنطینه: در صورت ابتلا به بیماری واگیردار، به توصیه پزشک عمل کرده و تا پایان دوره واگیری در منزل بمانید و از تماس با افراد سالم خودداری کنید تا از انتشار بیماری جلوگیری شود.
- اطلاع‌رسانی صحیح: از انتشار اطلاعات نادرست و غیرعلمی در مورد بیماری‌ها و واکسیناسیون خودداری کنید. برای کسب اطلاعات موثق به منابع معتبر پزشکی و بهداشتی مراجعه کنید.
کلام آخر
چگونه از بیماری های واگیردار بهاری در امان بمانیم؟ فصل بهار با تمام زیبایی‌هایش، می‌تواند چالش‌هایی را نیز در زمینه سلامت عمومی به همراه داشته باشد. آگاهی از بیماری‌های واگیردار شایع در این فصل، به ویژه خطر همه‌گیری مجدد سرخک، و رعایت جدی اصول پیشگیری، می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت فردی و جامعه ایفا کند. با واکسیناسیون به موقع، رعایت بهداشت فردی و توجه به توصیه‌های متخصصان بهداشت، می‌توانیم از خود و عزیزانمان در برابر این بیماری‌ها محافظت و از گسترش آن‌ها در جامعه جلوگیری کنیم. هوشیاری و اقدام به موقع، بهترین راه مقابله با تهدید بیماری‌های واگیردار در هر فصلی از سال است.
بدون دیدگاه