گردشگری سلامت چیست و شامل چه خدماتی می‌شود؟
معمولا بسیار شنیده‌ایم که ایران ظرفیت‌های گردشگری بسیاری دارد. این موضوع همواره نقل بحث‌های مختلف است که با وجود این ظرفیت‌ها سهم ایران از بازار گردشگری جهان و آسیا بسیار ناچیز است؛ اما آیا همه می‌دانند گردشگری سلامت چیست؟
در چنین وضعیتی حتی برخی مسافران ایرانی نیز کشورهای همسایه از جمله ترکیه را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می‌کنند. این یعنی صنعت گردشگری روزبه‌روز جلوتر می‌رود و حتی در سال‌های اخیر حوزه‌ای جدید به نام گردشگری سلامت نیز پیدا کرده که به ویژه پس از پاندمی کرونا سرمایه‌گذاری‌های کلانی را به خود جذب کرده است.
گردشگری سلامت نوعی گردشگری است که مسافران برای استفاده از خدماتی پزشکی، درمانی، تندرستی و غیره که به درمان و بهبود سلامت جسم و روان به کشور دیگری سفر می‌کنند. بسیاری از کشورهای معتقد هستند که توسعه این نوع گردشگری در هر کشوری ابتدا به پیشرفت سیستم بهداشت و درمان کمک می‌کند و سپس با جذب ارز خارجی و اشتغال‌زایی می‌تواند به رشد اقتصادی نیز منجر شود.
با این همه این نوع گردشگری نیز مزایا و معایبی دارد که برای شناخت آن‌ها ابتدا باید با انواع گردشگی سلامت و خدماتی که در شهرک‌های سلامت ارائه می‌شود آشنا شد.
با شناخت آنچه گردشگری سلامت نامیده می‌شود نیز مشخص می‌شود که اهداف گردشگری و شهرک‌های سلامت چیست و چرا ایران می‌تواند تبدیل به یکی از قطب‌های آسیا در این حوزه شود. در این مقاله بلاگ نسیم سلامت خاتم به در این باره بیشتر صحبت خواهیم کرد.
فهرست مطالب
آشنایی با گردشگری سلامت و انواع آن
گردشگری سلامت دو حالت کلی دارد. نخست افرادی هستند که از کشوری خارجی برای استفاده از خدمات بهداشت و درمان وارد کشور می‌شوند. گروه دیگر نیز ممکن از شهری به شهر دیگر برای استفاده از امکانات شهرک‌های سلامت سفر کنند.
این سفر چه داخلی و چه خارجی برای استفاده از طیف گسترده‌ای از خدمات حوزه سلامت است که در ادامه به تفکیک آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
گردشگری درمانی
در گردشگری درمانی افراد به طور کلی به دنبال دریافت خدمات پزشکی و درمانی برای بیماری‌های خود هستند. این بیماری‌های عموما صعب‌العلاج هستند یا درمان آن‌ها نیاز به امکانات و متخصصانی دارد که ممکن است در همه‌جا وجود نداشته باشد. بیماری‌های مثل سرطان یا جراحی‌های پیوند اعضا از این دست هستند.
گردشکری تندرستی
گردشگری تندرستی در سال‌های اخیر روند رو به رشدی داشته است. تمرکز این نوع گردشگری بر بهبود سلامت روان و بدن است. در این گردشگری افراد ممکن است بیماری خاصی نداشته باشند اما برای بهبود سبک زندگی خود و گاهی دور شدن از هیاهوی زندگی روزمزه و اضطراب‌ها به عنوان توریست سلامت سفر می‌کنند.
گردشگری زیبایی
اگر قصد داشته باشید برای استفاده از خدمات جراحی‌ها و اقدامات زیبایی سفر کنید، شما در واقع گردشگری زیبایی انجام می‌دهید. گردشگری زیبایی نیز طیف متنوعی از جراحی‌های زیبایی مثل بینی یا اقداماتی نظیر رفع چین‌وچروک‌های صورت را شامل می‌شود.
گردشگری رفاهی
تفریح، لذت و شادابی از پایه‌های اساسی گردشگری است. فاکتورهایی که عوامل اصلی به وجود آمدن حس رفاه، آرامش و در نتیجه بهبود سلامتی هستند. بنابراین این هم نوع دیگری از گردشگری سلامت محسوب می‌شود که شامل استفاده از تفریح‌ها و ورزش‌های متفاوت یا شرکت در مراسم‌های مفرح و جذاب است.
چه خدمات در شهرک‌های گردشگری سلامت ارائه می‌شود؟
تا اینجا با انواع گردشگری سلامت آشنا شدیم. به این ترتیب به خوبی مشخص شد که گردشگری سلامت تاچه حد متنوع است. اما مسئله اینجاست که هر یک از این انواع خود شامل خدمات و زیرمجموعه‌هایی می‌شوند.
حال پرسش این است که خدماتی که در انواع گردشگری سلامت ارائه می‌شوند، شامل چه چیزهایی می‌شود؟
خدمات درمانی و بهداشتی
خدمات بهداشتی و درمانی در گردشگری سلامت از دندانپزشکی تا درمان ناباروری را شامل می‌شود. رایج‌ترین این خدمات نیز در حوزه‌های ارتوپدی، دندانپزشکی، قلب و عروق، درمان ناباروری، جراحی‌های چشم، گوش، حلق و بینی و پیوند اعضا است. بنابراین گردشگران عموما در این حوزه به دنبال خدمات بهتر، ارزان‌تر و کارآمدتر هستند.
خدمات گردشگری تندرستی
گردشگری تندرستی همانطور که بالاتر در تعریف آن دیدیم، خدماتی از جنس کیفیت بهتر سبک زندگی ارائه می‌کند. فعالیت‌هایی برای افزایش آمادگی جسمانی افراد در کنار رژیم‌های غذایی سالم و مدیریت وزن از جمله این خدمات هستند. همچنین تمرین‌های یوگا و آموزش‌های لازم برای افزایش تمرکز و آرامش نیز در دسته‌بندی گردشگری تندرستی قرار می‌گیرند.
اینجا قرار است که گردشگران در شهرک‌های سلامت پس از پایان سفر کیفیت بهتری در سلامت جسم و روان خود را تجربه کنند.
خدمات زیبایی
گردشگرانی که به دنبال جراحی‌های زیبایی هستند آنقدر روبه افزایش بوده‌اند که خود دسته‌بندی مستقلی در گردشگری سلامت به وجود آوردند. خدماتی که اینجا به آن‌ها داده می‌شود استفاده از پیشرفته‌ترین امکانات برای جراحی‌های زیبایی است که از یک سو ریسک‌های جراحی را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر نتایج دلخواه‌تری دارد. شایع‌ترین این خدمات نیز جراحی بینی، جراحی‌های مرتبط با حالت چشم، چانه و زاویه‌سازی صورت و فک است.
خدمات رفاهی و تفریحی
این خدمات شامل انواع فعالیت‌های گردشگری از آشنایی با مکان‌های دور و عجیب و غریب یا شرکت در برنامه‌های فرهنگی و به طور کلی اشکال مختلف سرگرمی است. همانطور که مشخص است گردشگری تفریحی دارای ویژگی‌های مشترک بسیاری با گردشگری سلامت و پزشکی و همچنین گردشگری تندرستی است. این خدمات نیز در شهرک‌های سلامت به مسافران ارائه می‌شود تا در کنار درمان در کشور فعالیت‌های مفرحی نیز داشته باشند.
مزایا و معایب گردشگری سلامت چیست؟
حال که با انواع گردشگری سلامت و خدمات آن‌ها آشنا شدیم به نظر می‌رسد که پاسخ پرسش ابتدایی نیز تاحدود زیادی روشن شد.
از جمله اصلی‌ترین مزایای انتخاب شهرک‌های سلامت به عنوان مقصد استفاده از طیف گسترده‌ای از خدمات پزشکی، تندرسی و رفاهی است. خدماتی که شاید نتوان آن‌ها را همیشه در کنار یکدیگر داشت.
از سوی دیگر کیفیتی و امکاناتی که در شهرک‌های سلامت ارائه می‌شود در سطح استانداردهای جهانی است. همچنین سفر گاهی امکان دسترسی به خدمات ارزان‌تر و باکیفیت‌تر را هم فراهم می‌کند. البته این موضوع می‌تواند به عنوان عیب گردشگری سلامت نیز قلمداد شود. چراکه همیشه امکانات باکیفیت‌تر و مدرن‌تر و سفر به کشور خارجی ارزان نیست. از سوی دیگر طی کردن دوره نقاهت نیز ممکن گاهی نیاز به زمان زیادی داشته باشد.
با این همه کفه مزایای گردشگری سلامت از معایب آن بیشتر و به همین دلیل گردشگران زیادی در سال‌های اخیر به آن رو آورده‌اند.