ملاسما چیست و چه کسانی در معرض ابتلا به آن هستند؟

ملاسما یک بیماری پوستی شایع است که باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری روی پوست می‌شود. این لکه‌ها معمولاً روی صورت، به ویژه گونه‌ها، پیشانی، بینی و چانه ظاهر می‌شوند. ملاسما بیشتر در زنان و به ویژه در سنین باروری دیده می‌شود. در این مقاله قصد داریم توضیح دهیم که ملاسما چیست و چه کسانی در معرض ابتلا به آن هستند؟

علل ملاسما ایجاد ملاسما

هنوز به طور دقیق نمی‌دانیم که چرا بعضی از افراد دچار ملاسما می‌شوند و بعضی دیگر نه. اما دانشمندان فکر می‌کنند که ترکیبی از چند عامل مختلف در بروز این مشکل نقش دارند. این عوامل مثل یک گروه دوستان هستند که با هم همکاری می‌کنند تا ملاسما را به وجود بیاورند:

• هورمون‌ها، فرماندهان رنگ پوست: هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که در بدن ما پیام‌های مختلفی را ارسال می‌کنند. تغییرات هورمونی، مثل زمانی که خانم‌ها باردار می‌شوند، قرص ضد بارداری می‌خورند یا از درمان‌های جایگزینی هورمون استفاده می‌کنند، می‌تواند باعث شود که سلول‌های پوست، ملانین بیشتری تولید کنند. ملانین همان ماده‌ای است که به پوست ما رنگ می‌دهد. وقتی ملانین زیاد شود، لکه‌های تیره روی پوست ظاهر می‌شوند که همان ملاسما هستند. به همین دلیل است که ملاسما را گاهی “ماسک بارداری” هم می‌نامند، چون بیشتر در زمان بارداری دیده می‌شود.
• ژنتیک، ارثی از خانواده: بعضی از افراد از پدر و مادر یا بقیه اعضای خانواده‌شان ژن‌هایی را به ارث می‌برند که آن‌ها را مستعد ابتلا به ملاسما می‌کند. اگر در خانواده‌تان کسی ملاسما داشته باشد، احتمال اینکه شما هم به آن مبتلا شوید بیشتر است.
• نور خورشید، دشمن پوست: نور خورشید، به خصوص اشعه ماوراء بنفش آن، می‌تواند باعث تشدید ملاسما شود. به همین دلیل است که استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF بالا و پوشیدن لباس‌های محافظ در برابر نور خورشید برای افراد مبتلا به ملاسما خیلی مهم است.
• عوامل دیگر، دوستان ناخوانده: بعضی از داروها، مثل داروهای ضد تشنج، و همچنین بیماری‌های تیروئید و کبدی هم می‌توانند با ایجاد ملاسما مرتبط باشند.

چه کسانی در معرض ابتلا به ملاسما هستند؟

ملاسما، این عارضه پوستی که با لک‌های قهوه‌ای یا خاکستری رنگ خود شناخته می‌شود، بیشتر از هر گروه دیگری، زنان را درگیر می‌کند. در واقع، می‌توان گفت که ملاسما یک بیماری تقریباً زنانه است و مردان به ندرت به آن دچار می‌شوند.

این عارضه پوستی، به ویژه در زنانی که در سنین باروری قرار دارند، شایع‌تر است. تغییرات هورمونی که در این دوران رخ می‌دهد، می‌تواند نقش مهمی در بروز ملاسما داشته باشد. به همین دلیل است که بسیاری از افراد، ملاسما را با عنوان “ماسک بارداری” نیز می‌شناسند.

علاوه بر جنسیت و سن، عوامل دیگری نیز می‌توانند در ابتلا به ملاسما نقش داشته باشند. افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آن هستند. این نشان می‌دهد که ژنتیک نیز در بروز ملاسما مؤثر است.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید، یکی دیگر از عوامل مهم در ایجاد و تشدید ملاسما است. اشعه ماوراء بنفش خورشید می‌تواند باعث تحریک تولید ملانین (رنگدانه پوست) و در نتیجه ایجاد لکه‌های ملاسما شود. به همین دلیل، استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF بالا و پوشیدن لباس‌های محافظ در برابر نور خورشید برای افراد مستعد به ملاسما بسیار مهم است.

در نهایت، مصرف برخی داروها مانند قرص‌های ضد بارداری و داروهای هورمونی نیز می‌تواند خطر ابتلا به ملاسما را افزایش دهد. اگر از این داروها استفاده می‌کنید و علائمی از ملاسما را در پوست خود مشاهده کردید، حتماً با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.

علائم ملاسما چیست؟

در این بخش از مقاله ملاسما چیست و چه کسانی در معرض ابتلا به آن هستند؟ به علائم ملسما می‌پردازیم. لکه‌های ملاسما، معمولاً تیره‌تر از رنگ طبیعی پوست فرد هستند و می‌توانند ظاهری شبیه به لکه‌های پراکنده یا یک ناحیه بزرگتر و یکدست را داشته باشند. این لکه‌ها، گاهی اوقات، به شکل نوارهای نامنظم یا شبیه به نقشه روی پوست ظاهر می‌شوند.

یکی از ویژگی‌های ملاسما، تغییر اندازه و شکل لکه‌ها با گذشت زمان است. لکه‌های ملاسما، ممکن است به تدریج بزرگتر شوند و به هم متصل شوند و نواحی وسیع‌تری از پوست را درگیر کنند. این تغییرات، به ویژه در صورت عدم مراقبت و درمان مناسب، بیشتر دیده می‌شوند.

ملاسما، معمولاً یک بیماری بی‌خطر است و عوارض جدی برای سلامتی فرد ندارد. با این حال، ظاهر این لکه‌ها می‌تواند برای برخی از افراد آزاردهنده باشد و تأثیر منفی بر اعتماد به نفس آنها داشته باشد. به همین دلیل، مراجعه به پزشک متخصص پوست و دریافت درمان مناسب، می‌تواند به بهبود ظاهر پوست و افزایش کیفیت زندگی فرد کمک کند.

در نظر داشته باشید که تشخیص دقیق ملاسما و رد سایر بیماری‌های پوستی مشابه، بر عهده پزشک متخصص پوست است. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه تغییر در رنگ پوست خود، به پزشک مراجعه کنید و از خوددرمانی پرهیز کنید.

راه های تشخیص ملاسما

ملاسما، به دلیل ظاهر خاص خود، معمولاً به راحتی توسط پزشک متخصص پوست قابل تشخیص است. در بیشتر موارد، پزشک با معاینه بالینی و مشاهده لکه‌های روی پوست، می‌تواند ملاسما را تشخیص دهد.

معاینه بالینی: اولین قدم

پزشک در ابتدا با دقت به لکه‌های روی پوست شما نگاه می‌کند. لکه‌های ملاسما معمولاً به صورت لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری رنگ، با حاشیه‌های نامنظم و به طور متقارن روی صورت، به ویژه گونه‌ها، پیشانی، بینی و چانه ظاهر می‌شوند. پزشک با بررسی دقیق این ویژگی‌ها و در نظر گرفتن سایر عوامل مانند سن، جنسیت، سابقه خانوادگی و مصرف داروها، می‌تواند ملاسما را تشخیص دهد.

بیوپسی پوست: در موارد نادر

در برخی موارد نادر، ممکن است پزشک برای رد سایر بیماری‌های پوستی که علائم مشابهی دارند، از بیوپسی پوست استفاده کند. در این روش، نمونه کوچکی از پوست برداشته می‌شود و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. بیوپسی پوست معمولاً در مواردی که تشخیص قطعی نیست یا پزشک به وجود بیماری دیگری مشکوک است، انجام می‌شود.

سایر روش‌های تشخیصی

در برخی موارد، پزشک ممکن است از روش‌های دیگری مانند درموسکوپی یا Wood’s lamp برای تشخیص ملاسما استفاده کند. درموسکوپی یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک دستگاه بزرگ‌کننده، امکان مشاهده دقیق‌تر لایه‌های پوست را فراهم می‌کند. Wood’s lamp نیز یک وسیله است که با تاباندن نور ماوراء بنفش به پوست، می‌تواند برخی از بیماری‌های پوستی را بهتر نشان دهد.

روش درمان ملاسما

درمان ملاسما: مسیری برای بهبود ظاهر پوست

ملاسما، اگرچه درمان قطعی ندارد، اما با روش‌های مختلف می‌توان تا حد زیادی ظاهر لکه‌ها را کاهش داد و این عارضه پوستی را کنترل کرد. هدف از درمان، کمرنگ کردن لکه‌ها، جلوگیری از پیشرفت آنها و بهبود ظاهر پوست است. در ادامه به تفصیل به روش‌های درمانی ملاسما می‌پردازیم:

کرم‌های روشن کننده پوست: سلاح‌های موضعی

کرم‌های روشن کننده پوست، از جمله اصلی‌ترین و رایج‌ترین روش‌های درمان ملاسما هستند. این کرم‌ها حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند تولید ملانین (رنگدانه پوست) را کاهش دهند و در نتیجه به روشن شدن لکه‌های ملاسما کمک کنند.

• هیدروکینون: این ماده یکی از قوی‌ترین و مؤثرترین ترکیبات روشن کننده پوست است که می‌تواند به طور موثری لکه‌های ملاسما را کمرنگ کند. با این حال، استفاده از هیدروکینون باید تحت نظر پزشک متخصص پوست باشد، زیرا می‌تواند عوارضی مانند تحریک پوست، قرمزی و خارش را به همراه داشته باشد.
• ترتینوئین: این ماده نوعی ویتامین A است که می‌تواند به تسریع تجدید سلول‌های پوست و کاهش لکه‌های ملاسما کمک کند. ترتینوئین نیز باید تحت نظر پزشک مصرف شود، زیرا می‌تواند باعث تحریک پوست و افزایش حساسیت به نور خورشید شود.
• کورتیکواستروئیدها: این داروها خاصیت ضد التهابی دارند و می‌توانند به کاهش قرمزی و التهاب پوست ناشی از ملاسما کمک کنند. با این حال، استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها می‌تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد، بنابراین مصرف آنها باید محدود و تحت نظر پزشک باشد.

سایر درمان‌ها: روش‌های نوین

علاوه بر کرم‌های روشن کننده، روش‌های درمانی دیگری نیز برای ملاسما وجود دارند که می‌توانند به بهبود ظاهر پوست کمک کنند:

• لیزر: لیزر درمانی می‌تواند به طور موثری لکه‌های ملاسما را هدف قرار دهد و آنها را کمرنگ کند. انواع مختلفی از لیزر برای درمان ملاسما استفاده می‌شوند که انتخاب نوع مناسب آن بستگی به نوع پوست و شدت ملاسما دارد. لیزر درمانی باید توسط پزشک متخصص پوست با تجربه انجام شود، زیرا می‌تواند عوارضی مانند سوختگی، تغییر رنگ پوست و ایجاد اسکار را به همراه داشته باشد.
• لایه‌برداری شیمیایی: در این روش، از مواد شیمیایی خاصی برای لایه‌برداری لایه بالایی پوست و کاهش لکه‌های ملاسما استفاده می‌شود. لایه‌برداری شیمیایی می‌تواند به بهبود ظاهر پوست و کاهش لکه‌های ملاسما کمک کند، اما باید توسط پزشک متخصص پوست انجام شود، زیرا می‌تواند عوارضی مانند تحریک پوست، قرمزی و خارش را به همراه داشته باشد.
• میکرودرم ابریژن: این روش نوعی لایه‌برداری مکانیکی است که با استفاده از دستگاه خاصی لایه بالایی پوست را برداشته و به کاهش لکه‌های ملاسما کمک می‌کند. میکرودرم ابریژن معمولاً عوارض جانبی خاصی ندارد و می‌تواند به بهبود ظاهر پوست کمک کند.

کلام آخر

ملاسما چیست و چه کسانی در معرض ابتلا به آن هستند؟ در پایان، ملاسما اگرچه می‌تواند برای برخی افراد آزاردهنده باشد، اما با درمان مناسب و مراقبت‌های لازم می‌توان آن را کنترل کرد و به بهبود ظاهر پوست کمک کرد. مهم است که به یاد داشته باشیم که درمان ملاسما نیاز به صبر و پیگیری دارد و نتایج ممکن است فوری نباشند. با این حال، با استفاده از روش‌های درمانی موجود و رعایت نکات مراقبتی، می‌توان به طور موثری لکه‌های ملاسما را کمرنگ کرد و از پیشرفت آنها جلوگیری کرد. در صورت مشاهده هرگونه تغییر در رنگ پوست خود، به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید و از خوددرمانی پرهیز کنید.