آیا گرمازدگی خطرناک است؟ شاید شما هم در روزهای اخیر خبرهایی درمورد مرگ افراد بر اثر گرمازدگی شنیده باشید، این اتفاق عجیب و غیرعادی نیست یا فقط در کشورها و شرایط خاص پیش نمی‌آید. ممکن است کسی در شهر یا روستای محل زندگی خودتان و در یک روز معمولی زندگی خود دچار گرمازدگی شود و اگر رسیدگی درست و کافی نباشد، جان خود را از دست بدهد پس باید گرمازدگی، نشانه‌ها و درمان آن‌را بشناسید تا از خودتان و دیگران مراقبت کنید.
گرمازدگی چیست؟
بدن ما تا حدی گرمای بیرونی را تحمل می‌کند ولی اگر درجه حرارت یا مدت قرار گرفتن در هوای گرم آن‌قدر زیاد باشد که دمای بدن بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد شود، در معرض خطر قرار می‌گیرد. دمای بدن در حالت طبیعی بین ۳۶ تا ۳۸ درجه سانتیگراد است و اگر از این اعداد بالاتر برود گرمازده می‌شوید. در واقع هر چه دما عدد بالاتر باشد، شدت گرمازدگی بیشتر است.
در واقع در حالت گرمازدگی بدن توانایی نگه داشتن دمای طبیعی را از دست می‌دهد، ممکن است دمای محیط ۴۰ یا ۵۰ درجه باشد ولی تا وقتی بدن بتواند دمای درونی را متعادل نگه دارد، دچار مشکل نمی‌شوید. شدت گرمازدگی می‌تواند به حدی برسد که فرد دچار تشنج، سرگیجه و از دست دادن هوشیاری شود و جانش به خطر بیفتد.
کجا گرمازده می شویم؟
بیشتر افراد در فضای باز و جایی که سایه‌ای وجود ندارد و زیر نور مستقیم و شدید آفتاب هستند، گرمازده می‌شوند ولی هر جا که دمای محیط بالا باشد، هوا جابجا نشود و بدن هم آمادگی یا توان کافی نداشته باشد، ممکن است گرمازده شوید. کسانی که در کارگاه‌های کوچک و بدون پنجره و تهویه کافی کار می‌کنند یا حتی اگر کارگاه بزرگ باشد، سیستم خنک‌کننده مناسب نباشد و دستگاه‌ها و ماشین‌آلات هم گرما تولید کنند، در خطر هستند، خصوصا که فعالیت بدنی هم باعث تعریق و از دست رفتن آب بدن می‌شود.
ممکن است فرد در خانه خودش هم گرمازده شود، خصوصا سالمندان و کسانی که توان بدنی کمتری دارند. اگر زیر سقف و در سایه هستید ولی هوا راکد و دما بالا باشد، حتی شب هم خطر گرمازدگی وجود دارد. آسفالت و بتن گرما را در خود نگه می‌دارند و در طول شب این دما کم‌کم آزاد می‌شود و در بعضی مناطق شهری جزیره‌ی دمایی ایجاد می‌کند.
گاهی اوقات ممکن است هوا خیلی گرم نباشد ولی بدن شما کم آب باشد، فعالیت بدنی خیلی شدید داشته باشید یا به دلیل مصرف بعضی داروها بدن‌تان کم آب شود و حرارت بالا برود و گرمازده شوید.
نشانه های شروع گرمازدگی
آیا گرمازدگی خطرناک است؟ گرمازدگی می‌تواند کم‌کم ایجاد و با گذشت زمان شدیدتر شود یا در مدت کوتاهی و با فعالیت بدنی سنگین به شکل شدید بروز پیدا کند.
در هر صورت اگر هوا گرم است، بیرون یا داخل خانه‌اید، مشغول فعالیت و کار هستید یا حتی کار شما سنگین نیست، به نشانه‌های زیر توجه کنید:
- عرق کردن شدید
- احساس سرگیجه
- احساس خستگی
- احساس ضعف و سستی
- خنک شدن پوست (عرق سرد)
- مور مور شدن پوست در گرما
- قرمز شدن پوست
- سریع شدن نبض
- پایین آمدن فشار خون
- سر درد
- گرفتگی عضلات
- حالت تهوع
وقتی گرمازدگی تدریجی باشد، این حالت‌ها کم کم پیش می‌آیند و با گذشت زمان شدیدتر می‌شوند و در گرمازدگی شدید و سریع، چنین علائمی در مدت زمان کمتر و با شدت بیشتری بروز پیدا می‌کنند.
در هر صورت باید چنین علائمی را جدی بگیرید و منتظر نشوید تا حالتان بدتر شود.
- اگر مشغول کار یا فعالیتی هستید، آن‌را متوقف کنید.
- دراز بکشید و پاهایتان را بالا بگذارید.
- آب و مایعات خنک فراوان بنوشید.
- به سر و صورت‌تان آب خنک بزنید.
- لباستان را کم کنید، بدن‌تان را خنک کنید.
از دیگران کمک بگیرید و اگر تنها هستید و حالتان بدتر شد با اورژانس تماس بگیرید.
کمک به فرد گرمازده
آیا گرمازدگی خطرناک است؟ وقتی کسی گرمازده شده است، بدن او را ناگهان به شدت خنک نکنید مثلا روی بدنش یا سر و صورتش آب یخ یا سرد نریزید، آب باید خنک باشد و دما را کم کم پایین بیاورید.
- اولین کار این است که او را به جای خنک یا زیر سایه ببرید.
- کمک کنید دراز بکشد و پاهایش را بالا بیاورید.
- لباس‌هایش را درآورید و یک پارچه یا ملافه خیس رویش بیاندازید.
- آب ولرم رویش بپاشید.
- اگر هوشیار است و می‌تواند حرکت کند، کمکش کنید که حمام برود.
- کولر یا پنکه بزنید تا خنک شود.
- مقداری یخ خرد کنید، درون کیسه بریزید و زیر بغل، روی کشاله ران، زیر زانو، کنار مچ دست و پای فرد بگذارید.
- یک پارچه یا حوله را نمدار کنید، روی پیشانی او بگذارید.
- اگر مصدوم بچه است، او را در تشت آب قرار دهید. هشدار: آب نباید سرد باشد، ولرم باشد.
- اگر فرد هوشیار است به او کم کم آب یا نوشیدنی خنک بدهید.
- محلول آب و نمک و کمی شکر یا همان ORS کمک می‌کند فشارش متعادل شود.
- ماهیچه‌ها و عضلات گرفته و منقبض را ماساژ دهید.
- اگر این روش‌ها موثر نبود، حتما با اورژانس تماس بگیرید.
خطر گرمازدگی برای چه کسانی بیشتر است؟
آیا گرمازدگی خطرناک است؟ پیر یا جوان، لاغر یا چاق، سالم یا بیمار، زن یا مرد، هر کسی احتمال دارد گرمازده شود ولی بعضی افراد بیشتر در خطر هستند و باید مراقب‌شان بود:
- سن خیلی کم یا زیاد: تحمل جسمی نوزادان، کودکان زیر ۴ سال و افراد بالای ۶۵ سال در گرما کمتر است چون توانایی بدن آن‌ها برای تنظیم دما و حرارت در دمای بالا کاهش پیدا می‌کند. این افراد برای مراقبت از خود هم مشکل دارند، خصوصا نوزادان و کودکان که اصلا نمی‌توانند مواظب خودشان باشند.
- داروها: بعضی از داروها باعث می‌شوند آب بیشتری از بدن دفع شود یا میزان هوشیاری و فرد کمتر باشد و به همین دلیل احتمال گرمازدگی را بیشتر می‌کنند.
- اضافه وزن: چاقی باعث می‌شود بدن میزان گرمای بیشتری در خود نگه دارد و به همین دلیل فرد بیشتر در خطر گرمازدگی است.
روش پیشگیری از گرمازدگی
در فصل تابستان یا روزهای گرم سال از روش‌های زیر استفاده کنید تا خطر گرمازدگی کاهش پیدا کند:
- لباس مناسب
لباس‌های پلاستیکی و تیره، تنگ و چسبان یا لباس اضافه نپوشید چون جلوی خنک شدن بدن را می‌گیرد.
لباستان نخی، گشاد و روشن بپوشید.
- مایعات بیشتری بپوشید.
روزها یا شب‌های گرم به اندازه کافی آب بنوشید و منتظر نمانید تا احساس تشنگی کنید.
- مواظب آفتاب‌سوختگی باشید.
در هوای آفتابی کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی استاندارد و کرم ضدآفتاب استفاده کنید و تا حد ممکن زیر آفتاب مستقیم نمانید. اگر مجبور هستید در آفتاب کار کنید، به خودتان استراحت بدهید، به اندازه کافی آب بنوشید و خودتان را خسته نکنید.
- داخل اتومبیل نمانید.
اگر به هر دلیل مجبور هستید مدتی در خیابان بمانید، درون اتومبیل ننشینید. دمای داخل ماشین وقتی زیر آفتاب پارک شده باشد، خیلی زود بالا می‌رود و به شدت خطرناک است.
بچه‌ها را حتی برای ۱ دقیقه در اتومبیل پارک شده نگذارید، ممکن است کارتان طول بکشد و جان فرزندتان به خطر بیفتد.
بدون دیدگاه