میل به درد و رنج، میل به تحقیر و تمایل آزاردیدن؛ شاید شما هم این مفهوم پرتکرار در روانشناسی به گوشتان خورده باشد. صحبت از «مازوخیسم» است. مفهومی پرتکرار در روانشناسی که آنقدر پیچیده و چندوجهی است که در طول تاریخ مورد تفسیرهای متعددی قرار گرفته است. اما اگر می‌خواهید بدانید مازوخیسم چیست و چه ابعاد و عللی دارد و چطور باید آن را تشخیص داد، این مقاله نسیم سلامت خاتم را دنبال کنید.
مازوخیسم چیست و ریشه آن کجاست؟
به طور کلی، مازوخیسم به عنوان تمایل به تجربه درد یا تحقیر به منظور کسب لذت یا لذت جنسی شناخته می‌شود. البته مازوخیسم فراتر از یک رفتار جنسی است و می‌تواند در زمینه‌های مختلف زندگی، از جمله روابط شخصی، شغل و حتی علایق روزمره خود را نشان دهد.
واژه مازوخیسم از نام «لئوپولد فون زاخر-مازوخ»، رمان‌نویس اتریشی در قرن نوزدهم، گرفته شده است. آثار مازوخ مملو از داستان‌هایی بود که در آن شخصیت‌ها از آزار و اذیت و تحقیر جنسی لذت می‌بردند. این موضوع توجه روانشناسان و نظریه‌پردازان را به خود جلب کرد. در نهایت این پدیده در روان انسان شناخته و سپس به نام رمان‌نویس اتریشی نامگذاری شد. اکنون هرکس که با پرسش مازوخیسم چیست روبه‌رو باشد، با نام مازوخ نیز آشنا خواهد شد. حتی اگر هرگز کتاب‌های او را نخواند.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، تعاریف مختلفی از مازوخیسم ارائه شده است، اما وجه مشترک همه آنها تمایل به تجربه درد یا تحقیر به عنوان منبع لذت است. این لذت می‌تواند از طریق تحریک فیزیکی مثل کتک‌خوردن یا تحقیر عاطفی و رفتاری یا حتی خودداری از لذت حاصل شود.
مازوخیسم جنسی و غیرجنسی
بنابر تعاریفی که به آنها اشاره شد، مازوخیسم را می‌توان در دو دسته اصلی طبقه‌بندی کرد:
- مازوخیسم جنسی: تمایل به تجربه درد یا تحقیر به منظور کسب لذت جنسی است. این نوع مازوخیسم نیز خود طیف وسیعی دارد و از رفتارهایی مثل تمایل به بردگی، انضباط و سلطه تا فانتزی‌های ساده مربوط به آزار و اذیت را دربرمی‌گیرد.
- مازوخیسم غیرجنسی: این نوع مازوخیسم تمایل به تجربه درد یا تحقیر در زمینه‌های غیرجنسی زندگی را شامل می‌شود. مازوخیسم غیرجنسی می‌تواند به صورت‌های مختلفی خود را نشان دهد؛ مانند تمایل به قرارگرفتن در موقعیت های خطرناک، خودداری از موفقیت و قرارگرفتن در جایگاه برتر.
علت مازوخیسم چیست؟
علل دقیق مازوخیسم مثل بسیاری از مفاهیم و پدیده‌های روانی هنوز به طور کامل شناخته شده نیست. با این حال، عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند که در ادامه آنها را بررسی و تحلیل می‌کنیم.
- عوامل بیولوژیکی: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است ارتباطی بین مازوخیسم و سطح خاصی از هورمون‌ها یا مواد شیمیایی در مغز وجود داشته باشد.
- عوامل روانشناختی: البته که علت بنیادی هر پدیده روانی به دوران کودکی باز می‌گردد. به این ترتیب تجربیات دوران کودکی، مانند مورد سوء استفاده قرار گرفتن یا رفتارهای اشتباه والدین و سرپرستان کودک می‌تواند در ایجاد تمایلات مازوخیستی نقش داشته باشد.
- عوامل اجتماعی: هنجارها و ارزش‌های فرهنگی، ساختارها و برساخت‌های اجتماعی می‌تواند بر نگرش افراد نسبت به درد و لذت و در نتیجه تمایل آنها به رفتارهای مازوخیستی تأثیر بگذارد. بنابراین مازوخیسم نه تنها ریشه‌های فردی بلکه ریشه‌های اجتماعی نیز دارد.
نشانه‌های مازوخیسم را بشناسید
- علائم و نشانه‌های مازوخیسم می‌تواند از فردی به فرد دیگر و بسته به نوع مازوخیسم متفاوت باشد. برخی از علائم شایعی که می‌تواند مازوخیسم را از آن شناخت را در ادامه بررسی می‌کنیم.
- تمایل به تجربه درد یا تحقیر: رفتارهای فیزیکی مانند خودآزاری یا BDSM و همچنین رفتارهای عاطفی مانند خودتحقیری یکی از نشانه‌های اصلی مازوخیسم هستند.
- احساس گناه یا شرم: افراد مبتلا به مازوخیسم غالباً به دلیل تمایلات خود احساس گناه یا شرم می‌کنند و ممکن است سعی در پنهان کردن آن داشته باشند.
- مشکلات در روابط: تمایلات مازوخیستی می‌تواند بر روابط فرد با دیگران تأثیر منفی بگذارد. زیرا ممکن است آنها را برای برآورده شدن نیازهای خود به آزار و اذیت دیگران سوق دهد و رابطه را از شکل طبیعی خود خارج کند.
- مشکلات در تنظیم عزت نفس: افراد مبتلا به مازوخیسم غالباً عزت نفس پایینی دارند و ممکن است احساس کنند که لیاقت عشق یا احترام را ندارند. این عزت نفس پایین می‌تواند به مسائل عمده دیگر نیز تسری پیدا کند. به این معنا که فرد خود را لایق رفاه و آرامش و دیگر جنبه‌های مثبت و سالم در زندگی نمی‌داند.
یک مفهوم و صدها نظریه
مازوخیسم پدیده‌ای پیچیده و چندوجهی است که هنوز به طور کامل درک نشده است. در این مقاله تلاش کردیم تا به طور کلی با تعریف مازوخیسم، علل آن، نشانه‌ها و پیامدهای آشنا شویم. هر چند که هر یک از این موارد می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اگر نگران تمایلات مازوخیستی خود هستید، مهم است که از یک متخصص یا روانشناس کمک بگیرید یا به یک شهرک گردشگری سلامت مراجعه کنید. اما اگر صرفا کنجکاو به دانستن بیشتر در این زمینه باشید، می‌توانید به منابع روانشناسی و روانکاوی شامل کتاب‌ها و مقالات مشهور رجوع کنید.
بدون دیدگاه